تنبور: ساز عرفان و موسیقی سنتی ایران

تنبور یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین سازهای ایرانی است که ریشه در فرهنگ و عرفان این سرزمین دارد. این ساز با صدایی دلنشین و ملایم، سال‌هاست که جایگاه ویژه‌ای در موسیقی ایرانی پیدا کرده است.

تاریخچه تنبور

تاریخچه دقیق پیدایش تنبور به طور دقیق مشخص نیست، اما برخی پژوهشگران معتقدند که این ساز ریشه در دوران باستان دارد. تنبور در مناطق مختلف ایران، به ویژه در مناطق یارسان‌نشین، از اهمیت خاصی برخوردار بوده و است.

ساختار تنبور

تنبور از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از:

• کاسه: معمولا از چوب توت ساخته می‌شود و به شکل گلابی است.

• صفحه: از چوب نازک پوشانده شده و محل ارتعاش سیم‌ها است.

• دسته: بلند و باریک است و بر روی آن پرده‌هایی تعبیه شده است.

• سیم‌ها: معمولا از جنس فلز هستند و در گذشته از روده استفاده می‌شد.

• گوشی‌ها: برای کوک کردن سیم‌ها استفاده می‌شوند.

انواع تنبور

تنبورها در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی ساخته می‌شوند، اما به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• تنبور کاسه‌ای: کاسه این نوع تنبور یک تکه است و از چوب توت ساخته می‌شود.

• تنبور ترکه‌ای: کاسه این نوع تنبور از چندین ترکه چوب ساخته می‌شود.

موسیقی تنبور

موسیقی تنبور، موسیقی‌ای است بسیار عرفانی و معنوی که می‌تواند احساسات عمیقی را در شنونده برانگیزد. این ساز، در موسیقی دستگاهی، موسیقی نواحی و همچنین در موسیقی تلفیقی استفاده می‌شود.

مقام‌های تنبور

تنبور دارای مقام‌های مختلفی است که هر کدام بیانگر احساسات و حالات خاصی هستند. برخی از مقام‌های معروف تنبور عبارتند از:

• مقام ماهور: مقام شاد و با نشاط

• مقام سه گاه: مقام غمگین و حزن‌آلود

• مقام راست پنجگاه: مقام عرفانی و معنوی

اهمیت تنبور

تنبور، به عنوان یکی از سازهای اصیل ایرانی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این ساز، نمادی از فرهنگ و موسیقی ایرانی است و حفظ و احیای آن، به معنای حفظ بخشی از میراث فرهنگی ما است.

تهیه شده در : تیناسافت

بازگشت به صفحه دانشنامه موسیقی