عود یا بربط یکی از قدیمیترین و اصیلترین سازهای زهی زخمهای در جهان است که ریشههای آن به تمدنهای باستانی خاورمیانه بازمیگردد. این ساز با صدای گرم، ملایم و دلنشین خود، در موسیقی بسیاری از کشورهای منطقه، از جمله ایران، عراق، مصر و کشورهای عربی شمال آفریقا، جایگاه ویژهای دارد.
ویژگیهای ظاهری عود:
کاسه: کاسه عود به شکل گلابی است و از چوبهای مرغوب مانند چوب توت یا آبنوس ساخته میشود.
دسته: دسته عود نسبتاً کوتاه است و معمولاً فاقد پرده است.
سیمها: عود معمولاً ۱۰ تا ۱۳ سیم دارد که به صورت جفت روی دسته کشیده میشوند.
صدا: صدای عود بم، نرم و در عین حال گرم و جذاب است.
تاریخچه عود:
برخی پژوهشگران موسیقی، ریشه واژه “عود” را به زبان فارسی و واژه “رود” به معنای سیم نسبت میدهند. در زبان عربی نیز “عود” به معنای چوب است که اشاره به ساختار چوبی این ساز دارد.
کاربرد عود:
موسیقی سنتی: عود در موسیقی سنتی بسیاری از کشورهای منطقه استفاده میشود و در اجرای قطعات کلاسیک و فولکلور نقش مهمی دارد.
موسیقی عربی: عود یکی از اصلیترین سازهای موسیقی عربی است و در ارکسترهای عربی نیز نواخته میشود.
موسیقی ایرانی: در موسیقی ایرانی، عود به عنوان یک ساز تکنوازی و همچنین در گروهنوازی به کار میرود.
تفاوت عود و بربط:
گاهی اوقات به اشتباه، سازهای دستهبلند را بربط و سازهای دستهکوتاه را عود مینامند. اما در واقع، هر دو این سازها یک نوع هستند و تفاوت چندانی با هم ندارند.
یادگیری عود:
یادگیری عود به دلیل نداشتن پرده و نیاز به دقت بالا در انگشتگذاری، نسبت به برخی سازهای دیگر دشوارتر است. اما با تمرین و پشتکار، میتوان به مهارت بالایی در نواختن عود دست یافت.