سازهای موسیقی، ابزارهایی هستند که برای تولید صدا و ایجاد موسیقی استفاده میشوند. این ابزارها تنوع بسیار زیادی دارند و بر اساس ویژگیهای مختلفی طبقهبندی میشوند. یکی از رایجترین روشهای طبقهبندی سازها، براساس نحوه تولید صدا است.
طبقهبندی اصلی سازها بر اساس نحوه تولید صدا
سازهای زهی: در این سازها، ارتعاش سیمها باعث تولید صدا میشود. این سازها به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
زخمهای: مانند تار، سه تار، سنتور (در این سازها با زخمه زدن به سیمها صدا تولید میشود)
آرشهای: مانند ویولن، کمانچه (در این سازها با کشیدن آرشه روی سیمها صدا تولید میشود)
کوبهای: مانند پیانو (در این سازها با ضربه زدن به سیمها صدا تولید میشود)
سازهای بادی: در این سازها، ارتعاش ستونی از هوا درون ساز باعث تولید صدا میشود. این سازها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
چوبی: مانند فلوت، کلارینت، ابوا (جنس بدنه این سازها اغلب از چوب است)
برنجی: مانند ترومپت، ترومبون، توبا (جنس بدنه این سازها اغلب از فلز برنج است)
سازهای کوبهای: در این سازها، با ضربه زدن به بدنه یا پردههای ساز صدا تولید میشود.
ضربی: مانند دف، تنبک، دایره (صدا با ضربه زدن مستقیم به بدنه ساز تولید میشود)
زمانی: مانند تمپو، مثلث (صدا با ضربه زدن و ایجاد ارتعاش در بدنه ساز تولید میشود)
سازهای الکترونیکی: این سازها با استفاده از فناوری الکترونیک صدا تولید میکنند و میتوانند صداهای مختلفی را شبیهسازی کنند. مانند کیبورد، سینتیسایزر، گیتار الکتریک.
طبقهبندیهای دیگر
طبقهبندی بر اساس جنس صدا: سازهای ملودیک، هارمونیک، ریتمیک
طبقهبندی بر اساس اندازه: سازهای بزرگ، متوسط، کوچک
طبقهبندی بر اساس فرهنگ و منطقه: سازهای ایرانی، غربی، شرقی
نکته: برخی از سازها ممکن است در چندین دسته قرار بگیرند. مثلاً پیانو هم بهعنوان ساز زهی کوبهای و هم بهعنوان ساز صفحهکلیددار طبقهبندی میشود.